Teresa van Avila, die de Karmel hervormde in Spanje in de zestiende eeuw, schrijft dat in de Karmel het gebed de korte weg naar de  heiligheid is en de poort naar de godsontmoeting.  'Man is not alone' (A. J. Heschel), en dat ervaren de karmelieten en karmelietessen en willen ze tonen en meedelen aan de wereld. God (of G*d, om dit  platgetreden woord een beetje te ontwrichten) verlangt zich aan de mens mee te delen als liefden als kracht, als wijsheid. Bidden is zich bewust  richten op deze liefde, er een dialoog mee aangaan.

Voordat we spreken met God, heeft 'Hij' al tot ons gesproken. Bidden is een dialoog en toch vooral luisteren naar de woorden vol liefde van God, daar waar die te vinden zijn: in de Bijbel, in het eigen hart, in de woorden van de medemens, in de kosmos. Dit luisteren en stilstaan bij wat men hoort heet 'mediteren'. In de Karmelregel staat dat de karmelieten dag en nacht moeten waken in gebed en het Woord van God overwegen'. Het meditatief in het leven staan, het luisteren, moet natuurlijk de hele dag en de ganse levenshouding doordringen...

De karmelieten hebben altijd mogen ervaren dat het gebed en de meditatie een heel léven vormen, dat oneindig rijk is en nooit stilstaat.  Wie naar de Werkelijkheid luistert, wie die aandachtige, liefdevolle dialoog ermee begint, begeeft zich op een weg van verdieping en vereenvoudiging.  Net als in de intermenselijke dialoog treedt stilte op, een diepgevoeld contact, onder de woorden door, soms zelfs zonder woorden.  Het kan uiteindelijk een pure eenheidservaring worden: alles één in de Ene. 

Wanneer men ervaart dat alles één is in de Ene, dan is dit zo'n geluk, zo'n onverwoestbare vreugde, dat men het wil meedelen. Karmelieten en karmelietessen kunnen niet anders dan getuigen over hun godservaring, in woord en daad, in geschrift, in vele vormen van kerk-werk. Ze willen meedelen aan de samenleving wat ze hebben gevoeld deep down, ja, ze willen anderen de weg wijzen en helpen om zelf naar deze diepte, en eenvoud te gaan en zélf het Mysterie te ontdekken. Dat is het zendingswerk van de Karmelorde.

de Karmel, die ontstaan is als een gemeenschap van kluizenaars in de buurt van Haïfa, en daarna verplaatst werd op Europese bodem, kende opgang en verval. Teresa van Avila (1515-) zorgde voor een vernieuwing door haar mystiek en humanisme, twee kenmerken van de  hervormde Karmel.   Enkele slagwoorden  uit haar geschriften zijn: gebed, inkeer, vriendschap, barmhartigheid, zusterlijkheid,  overgave... Onder haar geschriften telt haar 'Innerlijke burcht' als een meesterwerk.

Teresa deed beroep op een jonge karmeliet om haar hervorming ook bij de mannen in te voeren. Jan van het Kruis was een bekwaam theoloog en vooral een groot dichter. Hij begeleidde tal van zusters en broeders van de jonge hervorming. Zijn geschriften — gedichten en hun commentaar — zijn bronnen van menselijke en religieuze wijsheid. Hij wordt soms wel eens verkeerd voorgesteld als een harde asceet; in feite is hij heel minzaam en  wil hij enkel uitnodigen tot de ervaring van Liefde.