Vlaamse Karmel blij met stap in heiligverklaringsproces Titus Brandsma
De zusters en broeders van de Karmel in Vlaanderen hebben blij gereageerd op het Vaticaanse bericht dat paus Franciscus een medisch wonder heeft erkend op voorspraak van de zalige Titus Brandsma O.Carm. Hiermee staan alle seinen op groen voor het vaststellen van een datum voor de heiligverklaring van deze moedige pater Karmeliet uit Nederland die in 1942 in het concentratiekamp Dachau werd vermoord. Ook in Vlaanderen willen de Karmelieten stilstaan bij de komende heiligverklaring.
Provinciaal overste Paul De Bois van de Vlaamse Karmel noemt Titus Brandsma een “veelzijdige man met grote talenten en een enorme arbeidszin die altijd weer terugkeerde bij de kern van zijn spirituele bron: zijn kloostercel”. “In de intieme ontmoeting met God vond hij steeds opnieuw de onvoorwaardelijke liefde waaruit hij wilde leven, ook toen zijn kloostercel werd vervangen door de cellen van gevangenissen en concentratiekampen. Tot op het laatste moment heeft hij grote indruk gemaakt op zijn medegevangenen vanwege zijn geloof en zorg voor anderen. Titus Brandsma is daarmee een van de belangrijkste beelddragers van de Karmelitaanse spiritualiteit in de 20ste eeuw”, aldus pater Paul De Bois die ook persoonlijk altijd zeer geboeid is geweest door de persoon van Titus Brandsma. Binnenkort verschijnt een boekje van zijn hand over Brandsma bij uitgeverij Carmelitana in de reeks Spirituele Meesters.
Orde
Strikt genomen behoorde Titus Brandsma tot een andere kloosterorde dan de orde waarbij de meeste Karmelieten in Vlaanderen zijn aangesloten, de zogeheten Teresiaanse of ongeschoeide Karmel die in de 16de eeuw ontstond als een hervormingsbeweging van de oorspronkelijke Karmelietenorde onder leiding van Teresa van Avila. Titus Brandsma was pater van de ‘oude’ of oorspronkelijke Karmel (herkenbaar aan de afkorting O.Carm. achter zijn naam, terwijl de ongeschoeide Karmelieten worden afgekort met OCD). Beide kloosterorden werken in de praktijk nauw samen en leven vanuit dezelfde spiritualiteit.
Moed
Ook rond de heiligverklaring van Titus Brandsma hoopt pater Paul De Bois op een vruchtbare samenwerking met de zusters en broeders van de Karmel in Nederland. Daarnaast zullen de Vlaamse Karmelieten nadenken over eigen activiteiten om in Vlaanderen aandacht te vragen voor de betekenis van Titus Brandsma voor onze tijd. Paul De Bois: “In een wereld vol verwarring en ‘fake news’ staat Titus Brandsma voor iemand die niet schroomt om zijn leven te geven voor de idealen van zijn geloof en de overtuiging dat de waarheid altijd het laatste woord heeft. Titus was een diepgelovig mens maar ook iemand met onverzettelijke moed.”
** Biografische achtergrond **
‘Mysticus met een treinabonnement’
Titus Brandsma (1881-1942) werd in Friesland geboren en trad op 17-jarige leeftijd in bij de Orde van de Karmel. Na zijn priesterwijding in 1905 studeerde en promoveerde hij in Rome. Titus Brandsma was na terugkomst in Nederland onder meer betrokken bij de oprichting van de Katholieke Universiteit in Nijmegen als hoogleraar wijsbegeerte en mystiek en rector magnificus. Daarnaast richtte hij in het arme Brabantse arbeidersstadje Oss, waar hij het grootste deel van zijn leven woonde, een katholiek lyceum op en was hij hoofdredacteur van de plaatselijke krant. Ook trad hij op als geestelijk adviseur van de Nederlandsche Rooms-Katholieke Journalistenvereniging. Vanuit die hoedanigheid bepleitte hij onder meer betere arbeidsomstandigheden voor journalisten en een eigen journalistenopleiding, die er uiteindelijk pas na zijn dood zou komen. Vanwege zijn talloze activiteiten die hij combineerde met de trouw aan zijn kloosterleven, typeerde de schrijver Godfried Bomans, een oud-leerling van Brandsma, hem eens als een “mysticus met een treinabonnement”.
Keerpunt
De Tweede Wereldoorlog zou het dramatische keerpunt in het leven van Titus Brandsma worden. Al in de jaren dertig waarschuwde hij voor de nazi-ideologie, de rassenhaat en de anti-Joodse maatregelen in Duitsland. Toen de Duitse bezetters in Nederland de eerste stappen zetten voor de vervolging van de Joden was hij als naaste adviseur van de Utrechtse aartsbisschop en latere kardinaal Jan de Jong de architect voor het openlijke protest van de Nederlandse bisschoppen tegen het naziregime. In december 1941 bezocht hij de hoofdredacteuren van alle katholieke dagbladen met het verbod van de Nederlandse bisschoppen om een advertentie voor de NSB, de nationaal socialistische beweging in Nederland, te plaatsen. Daarop werd Titus Brandsma gearresteerd en kwam hij uiteindelijk in het concentratiekamp Dachau terecht. Op 26 juli 1942 eindigde het leven van Titus nadat een kamparts hem een dodelijke injectie toediende.
Martelaar
In 1985 werd Titus Brandsma als martelaar en geloofsgetuige zalig verklaard door paus Johannes Paulus II, volgens de paus van toen omdat hij “haat met liefde beantwoordde”. De laatste belangrijke stap in het proces van de heiligverklaring was de eis van een medisch wonder dat aan de voorspraak van Titus Brandsma kon worden toegeschreven. Bij de Amerikaanse pater Karmeliet Michael Driscoll werd in 2004 huidkanker geconstateerd. Hij was altijd een grote bewonderaar van Titus Brandsma en legde zijn gebed om genezing dan ook in Titus’ handen. Tot verwondering van de artsen verdween de tumor en is pater Driscoll genezen verklaard. Omdat hiervoor geen medische of wetenschappelijke grondslag kan worden gevonden, heeft paus Franciscus het als een wonder erkend. De paus heeft de Congregatie voor de Heiligverklaringen nu gevraagd om alles in gang te zetten voor de heiligverklaring van Titus Brandsma.